اصول بانکداری

پیشگفتار

فصل اول : تکامل بانکداری
مقدمه
بانکداری در قدیم ( تا حدود قرن پنجم میلادی )
بانکداری درقرون وسطی ( از حدود قرن پنجم تا پانزدهم میلادی )
بانکداری در دوره جدید ( از حدود قرن پانزدهم به بعد )
بانکداری در ایران
الف- مؤسسات صرافی :
1- تجارتخانه برادران تومانیانس
2- تجارتخانه جمشیدیان
3- تجارتخانه جهانیان
4- شرکت اتحادیه
ب- مؤسسات بانکی :
1- بانک جدید شرق
2- بانک شاهی ایران
3- بانک استقراضی ایران
4- بانک عثمانی
تأسیس اولین بانک ایرانی
بانک سپه
مؤسسه رهنی ایران
تاریخچه تأسیس بانک ملی ایران
متن ورقه سهام
تأسیس بانک ملی ایران
تأسیس بانک مرکزی ا یران
بانک کشاوری
بانک رهنی ایران
بانک صنعتی و معدنی ایران
بانک بازرگانی ایران
بانک تهران
بانک صادرات یران
بانک پارس
بانک ساختمانی
بانک توسعه صادرات
بانک اعتبارات صنعتی
بانک عمران
بانک ایرانشهر
بانک ایران و انگلیس
بانک تجارتی ایران و هلند
بانک بین المللی ایران و ژاپن
بانک کار
بانک بیمه ایران
بانک ایرانیان
بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران
بانک اعتبارات ایران
بانک اعتبارات تعاونی و توزیع
بانک رفاه کارگران
بانک صنایع ایران
بانک داریوش
بانک توسعه و سرمایه گذاری ایران
بانک شهریار
بانک ساختمان
بانک بین الملل ایران
بانک های گسترش خزر- خوزستان و آذربایجان
بانک فرهنگیان

تحول بانکداری درایران
ملی شدن بانک ها
اداره امور بانکها
1- مجمع عمومی بانکها
وظایف مجمع عمومی عادی بانکها به شرح ذیل است:
2- هیأت مدیره هربانک
3- مدیرعامل هر بانک
4- بازرسان قانونی
ادغام بانکها
بانکداری اسلامی
بانکداری اسلامی در ایران
تأسیس بانک غیردولتی

فصل دوم : بانک و بانکداری
تعریف بانک
شکل قانونی بانک
مقایسه بانک با سایر شرکتهای تجاری
نقش بانک ها در تغییرات حجم پول ( قدرت پول آفرینی بانک ها )
انواع بانکها به اعتبار نوع فعالیت آنها
بانک های تجاری
بانک های تخصصی
نقش بانک ها در اقتصاد
اشخاص و سازمان های ذینفع
اصول چهارگانه در بانکداری
اهداف نظارت بر بانکها
ساختار نظارت بربانکها
نهاد نظارتی
اصول محوری برای نظارت مؤثر بانکی
اصل یک – پیش شرط های نظارت مؤثر بانکی
زیرساختهای عمومی مناسب
پیش بینی اختیارات وسیع برای حل و فصل مشکلات بانکها
اصل 2- صدور مجوز تأسیس
آزمون صلاحیت

شرح مختصری در باره قوانین بانکداری و مقررات نظارت بانکی در ایران
نظارت بر بانکها درایران
نهاد نظارتی و اهدف آن
رویکرد نظارتی
شیوه نظارت در ایران
نظارت مبتنی بر ریسک در ایران
شاخص های سلامت بانکی
نظارت مبتنی بر ریسک در بانکداری اسلامی
نقش نظارت در حفظ سلامت شبکه بانکی
نقش نظارت در اجرای صحیح سیاستهای پولی و اعتباری

فصل سوم بانک مرکزی
استقلال بانک مرکزی
چگونگی تأمین کسری بودجه و استقراض دولت
1- بانک ناشراسکناس
2- نماینده بانکداری و مشاور و راهنمایی مالی دولت
3- متوالی ذخایربانکهای تجاری و تخصصی
4- متوالی ذخایر طلا و ارز
5- آخرین قرض دهنده
6- تسویه محاسبات بین بانکها – اطاق پایاپای
سیاستگذاری پولی
7- اجرای سیاست پولی و تنزیل حجم اعتبارات
نسبت سپرده قانونی
نرخ تنزیل مجدد
عملیات بازار آزاد
کنترل اعتبارات
ترغیب اخلاقی
ترازنامه بانک مرکزی و پایه پولی
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
وظایف و اختیارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
ارکان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
قانون عملیات بانکی بدون ربا ( بهره )
فصل اول – اهداف و وظایف نظام بانکی در جمهوری اسلامی ایران
فصل دوم – تجهیز منابع پولی
فصل سوم – تسهیلات اعطایی بانکی
فصل چهارم- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سیاست پولی
فصل پنجم – متفرقه
ابزارهای سیاست پولی در نظام بانکداری بدون ربا
نسبت سپرده قانونی
خرید دین و دین مجدد

فصل چهارم: مدیریت بانکها
اصول مدیریت بانک
نقدینگی دارائیهای بانکی
مدیریت دارییهای بانکی
مدیریت بدهی های بانکی
سرمایه
مدیریت کفایت سرمایه
نسبت کفایت سرمایه
توانایی در باز پرداخت بدهی
چگونگی افزایش صنایع مالی بانک ها ی تجاری
ذخایر پنهان
اوراق سهام قابل عرضه در بازار
اوراق بهادار بدهی قابل عرضه در بازار
مستغلات
بدهی
بدهی های احتمالی – اقلام خارج از ترازنامه
تضمین وام های پرداختی سایر بانکها
تنزیل و تنزیل مجدد بروات تجاری
تأمین اعتبارات
اعتبارات اسنادی
ضمانتنامه های کشتی بخار یا خطوط هوایی
سایر ضمانتنامه ها
قرارداد سلف نرخ بهره
تعهدات سلف

فصل پنجم روابط بین بانکی
مقدمه
بازار بین بانکی
سازمان کلرینگ ( اطاق پایاپای اسناد بانک )
روش کار سازمان کلرینگ ( اطاق پایاپای اسناد بانکی )
روابط نمایندگی بین بانک ها
روش تسویه

فصل ششم تجهیز منابع
انواع سپرده های بانک
تعریف حساب جاری
سپرده قرض ا لحسنه پس انداز
سابقه صندوق پس انداز ملی
افتتاح حساب پس انداز توسط مادران
افتتاح حساب پس انداز برای صغیرممیز:
سپرده سرمایه گذاری مدت دار
( کوتاه مدت و بلند مدت )
انواع سپرده های سرمایه گذاری
سپرده های مدت دار ویژه سرمایه گذاری عام و خاص

فصل هفتم مبانی نظام اعتباری
1- مفهوم نظام اعتباری
2- مفهوم تخصیص منابع
اهداف، اصول و ویژگیهای نظام اعتباری جدید
حد( سقف ) تسهیلات اعطایی
حد مجاز قانونی
عوامل اساسی و معیارهای تعیین کننده اعطای تسهیلات
عوامل مؤثر در اخذ وثیقه
انواع وثائق قابل قبول
وامهای بانکی
اصل تخصصی بانکی
سیاست کلی بانک ها در پرداخت وام
تسهیلات اعطایی در قانون عملیات بانکی بدون ربا
انواع تسهیلات
قرض الحسنه اعطایی
مضاربه
مشارکت مدنی
نکات قابل توجه در مشارکت مدنی
نکات قابل توجه در مشارکت حقوقی
سرمایه گذاری مستقیم
فروش اقساطی
اجاره به شرط تملیک
خرید دین
معاملات سلف
شرایط محصولات پیش خرید ( سلف)
شرایط متقاضی معاملات سلف
جعاله
مزارعه
مساقات
مرابحه
استصناع
اوراق قرضه ( صکوک )
سرمایه گذاریهای بانکی
تفاوتهای عمده بین وامها و سرمایه گذاریهای بانکی
سیاست کلی سرمایه گذاریهای بانک ها
ضمانتنامه های بانکی
انواع ضمانتنامه های بانکی

فصل هشتم مدیریت ریسک
مقدمه
تعریف ریسک و انواع آن
مدیریت ریسک
ریسک های مرسوم در بانکداری اسلامی

فصل نهم ابزارهای جدید مالی و اقلام زیر خط ترازنامه
1- سهام و ابزارهای وابسته
2- ابزار بدهی
3- ابزارهای مشتقه
4-ابزارهای ترکیبی ( مختلط)
اقلام زیر خط و خارج از ترازنامه ( بدهیهای احتمالی )
تضمین وامهای پرداختنی سایر بانکها
اعتبارات اسنادی ضمانتی
تعهدات ضمانتی
تأمین اعتبارات
اعتبارات اسنادی
ضمانتنامه ها
قراردادهای سلف نرخ بهره
شرح مختصری درباره قوانین بانکداری و مقررات نظارت بانکی در ایران

فصل دهم: مؤسسات اعتباری – صندوق های قرض الحسنه
مؤسسات اعتباری غیربانکی
1-انواع مؤسسات اعتباری غیربانکی
2-شرایط تأسیس
3-صنایع پولی مؤسسات اعتباری غیربانکی
4-عملیات مؤسسه اعتباری غیربانکی
5-تعهدات مؤسسات اعتباری غیربانکی
6-محدودیت ها و ممنوعیت ها
صندوق های قرض الحسنه
تاریخچه
ضوابط و معیارهای فعالیت صندوق های قرض الحسنه
نظارت و نحوه عملکرد صندوق های قرض الحسنه
روند فعالیت صندوق های قرض الحسنه
مقررات و ضوابط کلی مربوط به نحوه فالیت صندوق های قرض الحسنه
قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی
پست بانک
تاریخچه شکل گیری پست بانک و سیرتحول آن در دنیا
پست بانک ایران ضرورت تشکیل توانمندیها و قابلیتهای آن
تأسیس بانک مؤسسات غیر برون مرزی
الف-واحد های بانکی غیر برون مرزی
ب- واحدهای بانکی برون مرزی ( انجام عملیات بانکی ، منحصرا" با پول خارجی )
تأسیس صرافی

ضمائم
مقررات و قوانین بانکی ایران
تصویبنامه های بانکی
قانون بانکداری سال 1324
قانون بانکی و پولی کشور مصوب هفتم خردادماه 1339و
تأسیس بانک مرکزی
قسمت اول – پول
قسمت دوم – بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
فصل اول – کلیات
فصل دوم –وظایف و اختیارات
فصل سوم – ارکان
بخش اول – مجمع عمومی
بخش دوم – شورای پول و اعتبار
ب-اعضای شورای پول و اعتبار عبارتند از :
بخش سوم- هیأت عامل
بخش چهارم – مقررات عمومی
بخش پنجم – هیأت نظار
فصل چهارم – مقررات عمومی
قسمت سوم – بانکداری
فصل اول – شرایط تأسیس بانک
فصل دوم – شرایط و نحوه فعالیت بانک ها
فصل سوم- ترتیب انحلال و ورشکستگی بانک ها
فصل چهارم – مقررات کیفری و ا نتظامی
مصوبات شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران
در رابطه با امور بانکی قانون ملی شدن بانک ها – مصوب 17/3/1358
لایحه قانون اصلاح قانون ملی شن بنک ها مصوب 17/3/1358
شورای انقلاب اسلام – مصوب 7 تیرماه 1358
لایحه قانونی اداره امور بانک ها مصوب 17/3/1358
قسمت اول – مجمع عمومی بانک ها
وظایف مجمع عمومی عادی
قسمت دوم – شورای عالی بانک ها
قسمت سوم – هیأت مدیره هر بانک
قسمت چهارم – مدیر عامل
قسمت پنجم – بازرسان قانونی
قسمت ششم – گروه بندی بانک ها
لایحه قانونی متمم لایحه قانونی اداره امور بانک ها
مصوب 28 مرداد آذر ماه 1358
لایحه قانونی اصلاح قانون پولی و بانکی کشور مصوب 18/12/1358
آئینامه فصل دوم قانون عملیات بانکی بدو ربا ( بهره ) ( تصویبنامه شماره 81962 هیآت وزیران مورخ 28/12/1362
تسهیلات اعطایی بانکی
1- قرض الحسنه
2- مشارکت مدنی
3- مشارکت حقوقی
4- سرمایه گذاری مستقیم
5- مضاربه
6- معاملات سلف
7- فروش اقساطی ( نسیه ) جهت تـأمین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی
8- فروش اقساطی وسایل تولید ، ماشین آلات و تأسیسات
9-فروش اقساطی – مسکن
10- اجاره به شرط تملیک
11- جعاله
12- مزارعه
13- مساقات
آیین نامه فصل چهارم عملیات بانکی بدون ربا ( بهره ) ( تصویبنامه شماره 88526) هیأت وزیران )
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
آیین نامه فصل پنجم عملیات بانکی بدون ربا ( بهره ) ( تصویبنامه شماره 88528) هیأت وزیران )

متفرقه
آیین نامه مربوط به سرمایه پایه بانکها و مؤسسات اعتباری
« آئین نامه کفایت سرمایه »
ضرایب ریسک
1-اقلام بالای خط ترازنامه
اقلام زیر خط ترازنامه
محاسبه نسبت کفایت سرمایه